Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın duyurduğu resmi programa nazaran 2023’te ödenecek her 100’lık borcun 52 lirası anaparaya, 48 lirası ise faize gidecek. Programlarda sapma olduğundan ödeme ölçülerinin daha da artması bekleniyor.
Euronews’in aktardığı habere göre, Türkiye 2002-2017 yılını kapsayan 16 yılda toplam 811 milyar TL faiz ödedi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın duyurduğu resmi varsayım ve programa nazaran ise 2022 ve 2023 yıllarında 810 milyar TL faiz ödenecek. Bakanlığın açıkladığı programa nazaran Türkiye 2023 yılında neredeyse anapara kadar faiz ödeyecek. Anapara için 564 milyar lira, faiz için ise 519 milyar lira ödeme planlanıyor.
2017 sonrası artmaya başladı
Haberde, Türkiye’nin Eylül 2021’den bu yana düşük faiz temelli bir siyaset yürüttüğü ve bu süreçte Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 10.5’a kadar düşürdüğü hatırlatıldı. Lakin Türkiye’nin faiz sarfiyatları artıyor. 2021’de Türkiye’nin faiz masrafı 180.9 milyar lira olmuştu. Ocak-Eylül aylarını kapsayan 2022’nin birinci 9 ayında bu ölçü aşıldı. Yılın birinci üç çeyreğinde Türkiye toplam 207.1 milyar faiz ödemesi yaptı.
Türkiye’nin faiz masrafları 2001 ile 2017 yılları ortasında yıllık 40 ila 60 milyar TL ortasında seyretti. 2019 sonunda 100 milyar liraya dayanan faiz masrafı 2020’de 134 milyar; 2021’de ise 180.9 milyar lira oldu. HMB’nin kestirimine nazaran 2022 sonunda bu ölçü 290.4 milyar liraya ulaşacak.
KKM için 85 milyar lira ödeme
Merkezi bütçede faiz masraflarının bütçe sarfiyatları içindeki hissesi 2000’li yılların başında itibaren kademeli bir düşüşle yüzde 51’den yüzde 8’e kadar geriledi. 2017’de yüzde 8.4 ile en düşük düzeye inen bu oran yavaş da olsa yükselmeye başladı ve 2021’de yüzde 11.3 oldu.
Türkiye’nin Aralık 2021’de devreye soktuğu Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) sistemi çerçevesinde yapılan ödemeler artıyor. Bu ödemeler “faiz giderleri” içinde değil; “cari transferler” altında “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına Ait Giderler” kapsamında gerçekleşiyor.
Mart-Eylül 2022 ortasında bu kapsamda 84.9 milyar lira ödeme yapıldı.