Trabzon’un Araklı ilçesindeki Karadere Çayı’na yapılmak istenen, lakin Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın çevresel tesir değerlendirmesi (ÇED) raporunu olumlu bulmadığı hidroelektrik santralinin (HES) inşaatı, Trabzon Valiliği’nce verilen ‘ÇED gerekli değildir’ kararının akabinde başladı. Çevreciler ve bölge sakinleri, duruma reaksiyon gösterdi. Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Öğretim Vazifelisi Yusuf Durmuş, “Burada hata işleniyor. Bu cürmü kamu vazifelileri görmezden geliyor… ÇED verilmemiş bir yerde kanunsuz, kuralsız çalışmalar devam ediyor. Dünyanın hiçbir yerinde, Uganda’da bile bu durum yok” dedi.
Araklı’da çevreciler ve bölge sakinleri, Araklı Elektrik Üretim ve İnşaat A.Ş.’nin Karadere Çayı üzerinde yapmayı planladığı HES’e karşı hukuk çabası başlatmıştı. Muhtarlar ve yöre sakinleri, HES projesinin iptali için dava açmıştı.
Çevreciler ve bölge sakinleri, dava devam ederken HES inşaatına başlanmasına reaksiyon gösterdi. Bölgede yaşayan vatandaşlar, proje kapsamında yürütülen tünel inşaatındaki patlamalar nedeniyle meskenlerinin ziyan gördüğünü belirtti.
“Burada hata işleniyor. Bu cürmü kamu vazifelileri görmezden geliyor”
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Vazifelisi Yusuf Durmuş, ÇED raporu olmadığı halde inşaatın devam ettiğini belirterek şöyle konuştu:
“Burada bir kanunsuz, kuralsız tünel delmeye çalışılmaktadır, HES yapılmaya çalışılmaktadır. Biz elektrik santrallerine karşı değiliz, lakin buradaki bir katliamdır. Ben, bu projeye aylar evvel ‘katliam projesi’ demiştim. Keşke haklı çıkmasaydım. Deredeki balıkları öldürdüler. Yukarda, Yusuf Özcan isimli vatandaşın konutunda çatlaklar oluştu. Yani katliam başlamıştır. Üstteki Değirmencik mahallesinin altı heyelan bölgesidir. Orada 7 metre çapında tünel açılmaya başlandığı vakit orada da felaketler olacak, orada da konutlar çatlayacak. Cami ve köyler kaymış. Savcılığa başvuruyoruz, bunları görmezden geliyorlar. Etraf Bakanlığı görmezden geliyor. Çok enteresan, 1 megavat elektrik için ÇED raporu gerekli, artık kanun değişti. Burada kabahat işleniyor. Bu cürmü kamu vazifelileri görmezden geliyor. Elimde evraklar var. Etraf Bakanlığı, buna ‘ÇED uygun değildir’ dedi, yani ‘siz burada yapamazsınız’ dedi Etraf Bakanlığı ne vakit dedi, dördüncü ayda dedi. Şu anda demesine karşın burayı ÇED’siz, ‘ÇED gerekli değildir’ dokümanıyla yapıyorlar, çok enteresan. Bakan ismine genel müdür Ankara’da bunu yazdı; ‘ÇED uygun değildir’. ÇED vermedi buraya. ÇED verilmemiş bir yerde kanunsuz, kuralsız çalışmalar devam ediyor. Dünyanın hiçbir yerinde, Uganda’da bile bu durum yok. Karadere kanyonunda maalesef bu devam ediyor. Aldıkları evrak, 2013 yılında, ‘ÇED gerekli değildir’ evrakı. Beş yıl geçerlidir. Halbuki buradaki çalışma 2020 yılında başladı. Bu evrak geçersizdir.”
“Ben devletin yanlış işlerini takip etmek zorunda mıyım”
Yusuf Durmuş, HES inşaatının durdurulması tüm görüşlerin bir ortaya toplandığını belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Biz devlete yalvarıyoruz”
“Evde durmaya korkuyorum”
Tünel inşaatında kullanılan dinamitler sonrasında meskeninde çatlaklar meydana gelen Yusuf Özcan isimli vatandaş ise oluşan hasar yüzünden konutta durmaktan korktuğunu belirterek şunları söyledi:
“Ne söyleyeceğim? Görüyorsunuz çatlakları; geride, burada, aşağıda. Ben, meskende yatmaya korkuyorum. Konut bir sallandı, ben birinci evvel zelzele oldu sandım. Dinamit patlattılar oradan, bana da haber vermediler. Benim aslında kulaklarım da duymuyor, o kadar. Bazen askerler, jandarmalar geldiler, alt tarafta yolu kestiler. Ben zati rahatsızım, 86 yaşındayım. Ne dersin sen sallanmak deyince? Kaçmaya kaçamıyorum, ayaklarım müsait değil. Her yere müracaat ettim; bakanlığa, belediyeye, jandarmaya, savcılığa. Gelmedi de haberi geldi akşam; ‘ne kadar ziyanı var?’ Burası bu hale gelmiş, burada durulacak hal yok, duramıyorum ben burada. Korkuyorum meskende durmaya ben. Mesken beşik üzere sallamış, çatlamış; sen durabilir misin?”