Kadınların siyasette eşit temsili için çaba eden KA.DER (Kadın Adayları Destekleme Derneği), Türkiye’nin seçim devrine girdiği yeni süreçte, ülkenin her vilayetinden daha çok bayan aday ve milletvekili çıkması için ‘Olmadı Türkiye’ isimli bir kampanya başlattı. 5 Aralık Türkiye’deki bayanların seçme ve seçilme hakkı elde etmesinin 88’inci yıldönümü öncesi başlatılan kampanyanın tanıtımında çarpıcı bilgiler paylaşıldı:
TBMM’DE YÜZDE 20’Yİ AŞMADI
– Buna nazaran, Türkiye’nin tam 20 ili 100 yıllık Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis’e hiç bayan milletvekili göndermedi.
– Bu vilayetler Adıyaman, Ardahan, Artvin, Bayburt, Burdur, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sinop ve Yozgat olarak sıralandı.
– Meclis’teki bayan milletvekilleri hiçbir yasama devrinde yüzde 20’yi aşamadı. 2018 seçimlerinden sonra ülke çapında Meclis’e giren bayan milletvekillerinin oranı sırf yüzde 17.2 oldu.
– Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis’te bayan erkek eşitliği hiç sağlanamadı. 88 yılın ortalaması alındığında, Meclis’e giren bayanların oranı yüzde 5.4 oldu.
KADIN ADAY DESTEKLENMİYOR
Hürriyet’ten Seda Türkoğlu haberine nazaran, KA.DER Genel Lideri Nuray Karaoğlu, bayanların siyasete iştirakinin önünde birçok mahzur bulunduğunu söyleyerek şunları söyledi:
“Öncelikle toplumun bayanlara biçtiği roller, ataerkil normlar ve ekonomik güç eşitsizliği üzere yapısal pürüzlerimiz var. Bir öbür engelse kurumsal. Siyaset, siyasete hükümran kurumlar ve seçilmiş hükümet organlarındaki mevcut tertip bayanları yok sayıyor. Bayan adaylar, birçok partide gerekli dayanaktan mahrum bırakılıyor. Parlamentoların yapısından çalışma saatlerine kadar hayata geçirilmiş bütün sistem, geçmişten günümüze erkek hükümran bir anlayışla düzenleniyor. Bunların üstüne bir de kültürel ve ruhsal pürüzler devreye giriyor.”
DENGE KURULMALI
“Türkiye’deki bayanlar 88 yıl evvel seçme ve seçilme hakkına sahip olmuşken, neden hâlâ bu ayıpla yaşıyoruz” diyen Karaoğlu, şöyle devam etti:
“Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması yolundaki en kıymetli duraklardan biri siyaset kurumu. KA.DER de bu bağlamda, bayanların toplumsal hayatta adil imkânlara kavuşmasının siyasette kadın-erkek istikrarıyla mümkün olduğunu, bu gayeye ulaşmanın da lakin daha çok bayan Milletvekili ile başarılabileceğini savunuyor.”
10 UNSURLUK TAHLİL ÖNERİSİ
KA.DER Lideri Karaoğlu, gelecek seçim sürecinde, bilhassa hiç vekil çıkarmamış 20 ili merkeze alan çalışmalar yürüteceklerini söyledi. KA.DER’in 10 unsurluk tahlil tekliflerini ise şöyle sıraladı:
1- Siyasi partilerin Hazine’den aldıkları fondan bir hisse kesinlikle bayan adaylara ayrılmalı, uzun vadede bu fon bayan ve erkek adaylar ortasında eşit paylaştırılmalıdır.
2- Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Yasası’nda değişiklikler yapılması için çalışma yürütülmelidir.
3- Maddi sıkıntıları aşmak için STK’lar işbirliği yapmalı ve bayan adaylara fon yaratılmalıdır.
SEÇİLEBİLECEK SIRALAR
4- Aday belirleme sürecinde bayan adaylara kesinlikle listelerde seçilebilecekleri sıralarda yer verilmelidir.
5- Bayanların siyasete iştiraklerini teşvik edecek ve kolaylaştıracak, kreş imkânı üzere uygulamalar geliştirilmelidir.
6- Bayan seçmenin bayan adaylardan beklentileri üzerine kamuoyu araştırmaları yapılmalı, kampanyalar bu durum dikkate alınarak tasarlanmalıdır.
MENTORLUK SİSTEMİ
7- Bilhassa genç ve siyasete yeni giren bayanları güçlendirmek maksadıyla mentorluk sistemi kurulmalıdır.
8- Erkek siyasetçilere toplumsal cinsiyet eşitliği ve eşit temsilin değerini aktaran eğitimler verilmelidir.
9- Önümüzdeki birinci genel seçimde vilayet bazındaki barolar, lokal STK’lar, kooperatifler, dernekler, kanaat başkanlarıyla işbirliği yapılmalıdır.
10- Bayan aday göstermeyen yada bayanları yalnızca seçilemeyecekleri sıralardan gösteren partiler ifşa edilmelidir.