Geçen günlerde Katar dönüşü uçakta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarıyla tekrar gündeme gelen marketlerdeki fiyat artışları, yıl sonunda baz tesiriyle düşmesi beklenen enflasyon hesaplamalarını güçleştiriyor. Marketlerle pandemi başından bu yana iktisat idaresi ortasındaki gerginlik, cezalar ve kontrollerle sürdürülüyor. Enflasyondaki hareketlenmelerde, alım gücü temel gereksinimlere yetecek düzeye ulaşan vatandaşın odağına birinci taşınan marketler oluyor. Taban fiyat başta olmak üzere maaşlarda beklenen artışlar için için yıl sonu yaklaşırken, önden yüklemeli artırımlarla yine gözler marketlere döndü.
Sabit ve dar gelirli harcamalarını temel muhtaçlık düzeyine indirirken haliyle en uğrak noktası marketle oluyor.
Marketlerin fiyatlarındaki yükseliş pandemiyle başlayan tartışmalara neden olurken, o periyot büyük cezalar kesilmişti. Faiz indirimleriyle başlayan kurdaki tırmanış maliyetleri artırdığından geçen yıl da bu vakitlerde başlayan artırım furyası tüketicilerin odağına yerleşmişti. 1 yıl geçmesine karşın hala fiyat algısı oturmazken, marketlerde yıl sonuna yanlışsız yeni etiketlerin görülmesi yeni cezalara da işaret etti.
Denetimlerin sıklaştığı marketler enflasyonun birinci hatalısı olarak işaret edilirken, denetçilerin de odağında market çalışanları yer almıştı.
Lojistik, emek, güç üzere maliyetleri görmezden gelerek hür piyasayı farklı algılayan kontroller gündemde yer ederken, sonrasında kurda ve TÜİK’in enflasyon datalarında ivme kaybıyla nedense bıçakla kesilmiş üzere bitmişti. Enflasyonda gerileme yıl biterken tekrar gündeme gelince baz tesiri kâfi görülmemiş olacak ki fiyatlarda gerçek bir gerileme hedefleniyor. Bunun için de tekrar marketler gayeye yerleşiyor.
İktidara yakınlığı bilinen Sabah Gazetesi’nin iktisatta gündemi kendi üslubuyla aktaran müellifi Dilek Güngör, fiyat sabitlemede olduğu üzere marketlerdeki yeni gündem için de ilgi alımlı bir teklifte bulundu.
Kelimelerini her daim yürekli bir biçimde seçen Güngör, bu defa başlık olarak ‘Marketler nasıl hizaya gelecek?’ ifadesini kullanıyor.
Hükümete büyük bir tenkitle başladığı yazısında besin fiyatlarında ‘başarısız’ olunduğunu belirtiyor. Fiyatlardaki ‘sürekli artışta’ vatandaşın iktidara reaksiyon gösterdiğini belirten muharrir, ‘zincir marketlerin besin sektöründe tekelleştiğini’ söylüyor.
İndirimleriyle devreye alınmak istenen Tarım Kredi marketlerinin azlığında yakınırken, rekabet ortamı olmadığına değiniyor. Bundan ötürü rekabet ihlalleri olduğunu belirtirken, eserin üreticiden direkt alındığını ve tüm süreçlerde kendi şirketlerini kullandıklarını söyleyerek artırımlarla ceplerini doldurduklarını öne sürüyor.
Tarım Krediler için de ortaya şu tabloyla girelim.
i01.sozcucdn.com
Sözcü’den Kemal Atlan’ın geçen haftalarda aktardığı bilgiler bu formda. ?
Dönelim yazıya; Devletin resmi kurumları olan Rekabet Heyeti, Ticaret Bakanlığı ve Hazine Bakanlığı’nın çaresiz olduğunu söyleyen Güngör, marketlerin “keyfi artırımlara devam ettiğini” argüman ediyor. Sonrasında ise geçmişten gelen formüller öneriyor.
Ticaretten men, ruhsat iptali, kayyum atanması üzere isteklerin olduğunu, lakin kendisinin aklında Osmanlı devrinden narh sisteminin geldiğini açıklıyor.
Sistemin aşikâr bir fiyat aralığı önerdiğini bunun dışına çıkılamadığını ve şahsen ‘padişah, sadrazam’ tarafından denetlendiği anlatıyor. Bu ortada kontrolü yapan sadrazamın da vazife ihlalinde azledilebileceğini de ekliyor ve şöyle devam ediyor:
Diyebilirsiniz ki, özgür piyasa falan. __Eyvallah da özgür piyasa sistemi Türkiye’de daima zıt tarafta işlemiyor mu?Nas varsa narh da olsun.
Sosyal medyada da yazı ve teklif dikkat çekti.
Hazine ve Maliye Bakanı’na gözler çevrilirken,
Öneri uzmanları dahi şaşırttı.
“İzmler” gündeme gelirken,
Osmanlı’nın son periyodundaki ekonomik durum hatırlandı.
Yine Osmanlı ekonomisi!
Pariteyi baskılamak ?
Ecdadımızın mezar taşını okusaydık tahminen de ders alırdık diyenler,
Yakın tarihten örnekler de sunuldu.
Girift münasebetler bazında sorgulamalar da yaşandı.
Bizim üzere mert bulanlar da oldu. Siz ne dersiniz? Narh sistemi enflasyona deva, vatandaşa şifa olur mu? Yorumlarda buluşalım. ??
