İktidar vatandaşa TL’ye dönün derken, Hazine’nin 2017’de 388 milyon TL ile başladığı döviz cinsi iç borçlanma meblağı bugün 506 milyar liraya ulaştı.
Türkiye Hazinesi görülmemiş bir süratte borçlanırken, son 3 yıldır yalnızca yurt dışı piyasalardan değil yurt içi piyasalardan da döviz ve altın cinsi borçlanmayı süratle artırdı. Bunun sonucunda iç borç içinde dövize endekslilerin hissesi birinci kere bu yıl temmuz sonunda yüzde 30’un üstüne çıktı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkezi İdare Borç İstatistikleri’ne nazaran, 2017’de 388 milyon TL ile sembolik bir fiyatla başlayan dövize endeksli borçlanma süratle artarak, 2022’nin Temmuz sonunda 506 milyar 10 milyon TL’ye (yaklaşık 28 milyar dolar) ulaştı.
Bu meblağ Hazine’nin iç ve dış toplam 3 trilyon 620 milyar 729 milyon TL’ye ulaşan borçlarının yüzde 30.2’sini oluşturuyor. Hem dış hem de iç borçlanma sonucu merkezi idare borçlarının döviz oranı ise yüzde 67.6’yı buluyor.
KAMU DA DOLARİZE OLDU
Hazine yurt içi piyasalardan döviz ve altın cinsi borçlanmayı 2000’li yıllarda bırakmıştı. Mali disiplin sağlamak emeliyle 2012 yılı prestijiyle iç piyasalardan yalnızca TL borçlanıldı. 2017 yılına gelindiğinde ise bu strateji terk edildi. Hazine istatistiklerine nazaran, 2018 sonunda yurt içi piyasalardan 5.8 milyar lira meblağında döviz ve altın cinsi borçlanıldı. İçeriden dövizle borçlanma 2019 prestijiyle süratle artış gösterdi. İktisat teorisyenlerince, bir ülkenin yurtiçi piyasalarda yerli para ünitesi ile sabit faizle ve uzun vadeli borçlanamaması durumuna ‘yurt içi orjinal günah’ olarak tanımlanıyor ve iktisadın dolarize olduğunu gösteriyor.
‘TL’ye dön’ davetleri anlamsız kalıyor
Ekonomist Mahfi Eğilmez, Hazine’nin iç borçları konusuna bloğunda yer verdiği yazısında, iç borçlanmanın yabancı parayla yapılmasının dolarizasyon olgusunu besleyen yanlış bir siyaset olduğunu belirtiyor. “Bir devlet, kendi yurttaşlarından, kendi bastığı para dışında bir parayla borçlandığı vakit kendi bastığı paraya güvenmediği iletisini vermiş olur” tabirlerini kullanan Eğilmez’e nazaran kendi yurttaşlarından TL dışında bir parayla borçlanan devletin yurttaşlarına TL’ye dönmeleri yolunda yapacağı davetler da anlamsız kalıyor.