Türkiye Cumhuriyet (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu, bugün “Türkiye 2023 Doruğu & Para Sohbetleri”ne katılarak kıymetli açıklamalarda bulundu. Lider Kavcıoğlu, enflasyonu yükselten tüm sebeplerin geride kaldığını düşündüğünü belirtti ve “Kur hareketlerinin istikrarda olması finansman maliyetlerinin 1-2 ay değil alınan önlemlerle Temmuz’dan bu yana ‘lerde 20-25 puan, öbür firmalarda 15 puan faiz maliyetlerinde indirim kelam konusu” dedi.
Kavcıoğlu, “Asgari fiyatla ilgili şu çok önemli” dedi ve “Çalışmalarımızda fiyatlara giydirilmiş durumda. Ocak’tan sonra da minimum fiyatla ilgili beklentimiz minimum fiyat enflasyonu yüksek bazda destekleyen husus değil. Geriden gelen minimum fiyatın fiyatlar üzerinde tesiri olacağını düşünmüyoruz” şeklinde ekledi.
Kavcıoğlu’nun açıklamaları şöyle:
Zor bir süreç geçirdik lakin geldiğimiz nokta prestijiyle enflasyonu yükselten tüm sebepler geride kaldı diye düşünüyorum. Kur hareketlerinin istikrarda olması finansman maliyetlerinin 1-2 ay değil alınan önlemlerle Temmuz’dan bu yana KOBİ’lerde 20-25 puan, başka firmalarda 15 puan faiz maliyetlerinde indirim kelam konusu. Besinde da bu manada değerli bir aşağı yanlışsız geliş kelam konusu. Siyasetlerle anlatırsak temelinde bizim liralaşma stratejimizle birlikte makro ihtiyati önlemler seti ve bununla birlikte likidite idaresi, faiz siyaseti uyguladığımız desteklendiği bütünleşik siyaset çerçevesinde bunları uyguluyoruz. Liralaşmayla bir arada enflasyonun da uzun vadeli aşağı hakikat gelişinde kıymetli bir strateji. Türkiye’nin yıllardır önünde bir yükselme ve gelişme olduğunda daima bu türlü üzerinden spekülasyonlarla çarpık yapılaşma var. Liralaşma stratejisiyle bunun önüne geçmek istiyoruz. Kredi maliyetlerinde faiz siyasetleriyle arz talep istikrarı, makro ihtiyati önlemlerle oluşacak maliyetler, cari istikrardaki artış bunların hepsi enflasyon ve öteki siyasetler üzerinde değerli bir tesir yapacak ve sürdürülebilir burası çok kıymetli durdurulan ya da engellenen büyüme değil, sürdürülebilir kalkınmayla bir arada sürdürülebilir fiyat istikrarının temelini oluşturacağız. Dönemsel değil kalıcı fiyat istikrarı sağlayacağız.
Biraz evvel söylediğimiz enflasyonla ilgili baz tesiri dışında aşağı gerçek fiyat artışlarına neden olacak çok sebep kalmıyor. Minimum fiyatla ilgili şu çok kıymetli. Çalışmalarımızda fiyatlara giydirilmiş durumda. Ocak’tan sonra da taban fiyatla ilgili beklentimiz taban fiyat enflasyonu yüksek bazda destekleyen bahis değil. Geriden gelen taban fiyatın fiyatlar üzerinde tesiri olacağını düşünmüyoruz. 2016 yılı aklıma geldi, yüzde 30’un üzerinde minimum fiyat artırımı verdiğimiz yıllarda yüzde 8,5 enflasyon oluştu. İlgili çok değil tesiri var. Enflasyonun tarihi ortalamasına baktığımızda onun üzerinde bir enflasyon bile baz tesiri dışında bizi aşağı yanlışsız ivmelenecek. Taban fiyatın de içinde bir ölçü olacağını öngörüyoruz. Enflasyon baz tesirinin dışında bu da var diye düşünüyoruz.
Bizim uyguladığımız bütünleşik siyaset çerçevesinden bahsediyoruz. Hepsinin temeli liralaşma. Stratejiyle birlikte bu siyaset seti gerçek bölümde faizlerin kurun istikrarda gitmesini sağlıyor hem de oluşturduğumuz stratejinin daha sağlıklı uygulanmasına götürüyor. Merkez bankacılığına bakarsanız kelam konusu. Gayeli ve selektif kredilerin bir nedeni de o emele ulaşmamızın sebebi de makro ihtiyati önlemler. Finansmanın yanlışsız kanallara gitmesini sağlayacak makro ihtiyati önlemleri uygulamak zorundasınız. Aksi takdirde yılın birinci yarısında yaşadığımız dövize, farklı kanallara gayesi dışında finansmanın kullanılması, muhtaçlığı olandan daha fazla muhtaçlığı olmayana giden kredi oluşması. Kayma ve sapmaları minimuma indirmek için de makro ihtiyati önlemler içinde birtakım kararlar alıyoruz. Bu siyasetler oturdukça bizatihi önlemler ortadan kalkacaktır. Gelişmiş ülkelerin krediyle ilgili makro ihtiyati önlemleri uyguladığını görüyoruz. Türkiye İktisat Modeli bu değil. Uyguladığımız yavaş yavaş sonuçlarını gördüğümüz Türkiye İktisat Modeli yatırım, istihdam, üretim, ihracat denklemi içinde bu gayeye ulaşmak için makro ihtiyati önlemleri uygulamak zorundasınız. Büsbütün sistemin bu gayeye ulaşması için uygulanan uygulaması olan. Gelişmiş olan ülkelerin birçoklarında kredi gayeli ve verilen finansmanın hakikat kanallara ulaşmasını sağlayan önlemler alınıyor. Biz de bunu yapıyoruz, sonucunu alıyoruz. Kredi sisteminin tamamına baktığımızda önlemleri uygulamaya başladıktan sonra Eylül ayındaki oran bizim Eylül ayında KOBİ’lere verdiğimiz kredi 2021’de verdiğimizin 1,5 katı. Önlemlerin ne kadar yerinde ve yanlışsız olduğunu gösteriyor. Kredinin daha gerçek, arzuladığımız yere gittiğini görüyoruz. İhracatta yeniden tıpkı. Kredi sisteminin yönetilmesi için uygulanan önlemlerin sonuç verdiğini ulaşılan sayılardan ve maksatlardan görüyoruz.
Finansmana erişim diyoruz, problemmiş üzere. Daima bankacılar kredi vermez, aldığı vakit ben aldım, verdiği vakit sen vermedin. Faizler maliyetler yükseldi. İş dünyası kendine nazaran haklı. Bu ikisinin buluşması düzenleyici otoritelerin koyduğu kurallar iki tarafın daha yanlışsız yerde buluşması için. Buluşmada ister istemez birinci 6 aylık periyoda baktığımızda büyük firmaların finansmana daha kolay erişen firmaların büyük montanlı krediler kullandığını görüyoruz. Dünyadaki bankacılığa baktığımız vakit finansmana erişimi kolay firmaların daha farklı halde sermaye piyasası yoluyla finansmana eriştiğini görüyoruz. Önlemlerle o tarafa yöneltiyoruz. Birçok büyük firmamızın tahvil ihracına başladığı farklı finansman kaynaklarıyla finansmana erişim sağlanması yanlışsız bir yol.
Bizim liralaşma siyasetimiz Türkiye’nin belirlediği devirlerde amaçları yakaladığında döviz kuru üzerinden spekülasyonla oluşturulan yapı var. Kısmen muvaffak olduğumuzu düşünüyoruz. 2008 dünya finansal krizine baktığımızda başka ülkeler bunları yaşadığında bizde olanlar olmuyor. Net uyguladıkları önlemler var. İhtarlarla önlemlerle bunu engelliyorlar. Biz daima dayağı yedikten sonra önlem alıyoruz. Oluşturulan bu siyasetler kurun faizin piyasanın bu cins hareketlerde koruyan ve kollayan bir sistem. Kurda sağlanan istikrarla, faizde sağlanan düşüşle birlikte enflasyona da yansıyacak. Bu sistem kendi içinde piyasayı istikrarda tutarak kimsenin müdahalesine gerek kalmadan sağladığı istikrarla yoluna devam edecek. Memleketler arası kuruluşlarda desteklenen ve. Bir sürü irtibat kuruluyordu.
KKM’nin Merkez Bankası’na bir yükü yok. Hazinenin KKM mevduatıyla bizimkinin farkını açıkladım. TL’yi dövize karşı korumak için beşerler hesabındaki TL’yi vade sonunda ister döviz ister TL olacak sistem. Biz Merkez olarak rezervi artırdığımız kalemlerden bir tanesi. Burada rezerv süreci. Bu manada bu olayı alıyoruz. Hazinenin süreciyle büsbütün farklı bir yol. O denli bir maliyet hesabı yaptığınızda hepsiyle birlikte maliyet doğar. Bunları yaparken merkez bankalarının rezerv en kıymetli enstrümanlardan biri. Kar ziyana bakılmaz. Merkezlerin maksadı kar ziyan etmek değildir. Oluşturulan rezervle para siyasetlerine taraf vermektir. Bunları sağlayabilmeniz için de oluşturacağınız kâfi rezerv gücü oluşturmanız lazım. Dövizi rezerv olarak aldığınızda aldığınız gündür. KKM olarak dediğimiz bu süreci merkez bankası bir rezerv idaresi olduğu için rastgele bir yükü kelam konusu değildir. Bu sistem olmasaydı ne olur, bu sistemin sonucunda nereye geldiğimize bakmamız lazım. En çok eleştirdiğimiz mevzulardan biri merkez 14’le para veriyor, hazine 28’le borçlanıyor. Siz faizi indiriyorsunuz fakat bankada faiz 30-35. Piyasada oluşan bir istikrar. Maliyetler aşağı geldi. Aldığımız önlemlerle bir arada sözel, yazılı, kural seti içinde uygulamaya koyduğumuz önlemler siyasetleri istikrarlı halde yürütmeye dönük siyaset seti.
Bizim rezerv siyasetimiz yalnızca 2023 değil, geçmişten 2017’den Türkiye İktisat Modeli’yle birlikte temel gayelerinden biri de merkezin rezervlerinin güçlü olması. Siyaset seti içinde yurt dışındaki altınlar Türkiye’ye getirildi. Sonuç vermeye başladı. 2023’le bir arada merkezin çok daha güçlü rezervlerinin olacağını söyleyebilirim.