Geçim kuralları her geçen gün zorlaşırken, megakent İstanbul’da hayatta kalma uğraşını gözler önüne seren bir araştırma yapıldı. Araştırmaya nazaran İstanbulluların yüzde 41’i kıt kanaat geçiniyor, yüzde 70’i de istediği besinleri alamadığını belirtiyor.
Hayat pahalılığı yurttaşların cüzdanını ve canını yakmaya devam ederken; ömrün daha güç olduğu megakent İstanbul’da yapılan bir araştırmanın çarpıcı sonuçları dikkat çekti.
İBB’nin her ay İstanbul halkının nabzını tuttuğu İstanbul Barometresi araştırmasına nazaran temmuz ayında İstanbulluların yüzde 70,1’i maddi yetersizlikten ötürü daha evvel tercih ettiği besinleri alamadı.
Temmuz ayında iştirakçilerin yüzde 43,6’sı geçinemediği tarafında görüş bildirdi. Yüzde 41,2’si ise kıt kanaat geçinebildiğini tabir etti.
Biz de İstanbul Mecidiyeköy’de vatandaşlara mikrofon uzattık, “Bir araştırmaya nazaran İstanbulluların yüzde 41’i kıt kanaat geçiniyor, yüzde 70’i de istediği besinleri alamadığını belirtiyor. Siz de bu tıp zorluklar yaşıyor musunuz? Sizce neden bu hale geldik?” diye sorduk.
Verilen cevaplar şöyle oldu:
“ESKİDEN YARIM KİLO KIYMA ALIYORDUK, ARTIK ONU DA ALAMIYORUZ”
Emel Hanım: “Bu zorluğu biz de yaşıyoruz. Kızım öğretmen, ben çok az emekli maaşı alıyorum, yetmiyor… Ayın yarısı gelince para yok… Ya Türkiye’deyiz, 10 liradan, 20 liradan aşağı domates yok. Patates 12 lira ya… Soğan 10 lira Türkiye üzere bir yerde… Yok bu türlü bir şey! Geçinemiyoruz. Maalesef açız. (Nasıl geliyor ay sonu?) Kartlarla yönetim etmeye çalışıyoruz. Ay sonu gelince de kartları ödemeye çalışıyoruz, maalesef tekrar para kalmıyor… Hayat kuralı çok makus. Alım gücü yok. (Yakın vakitte isteyip de alamadığınız bir şey oldu mu?) Bu yaz meyve alamadık. Kırmızı et, tavuk eti alamadık. Bu gerçek! (Ne vakittir kırmızı et yahut beyaz et tüketemiyorsunuz?) 3-4 aydır tüketmiyorum. Evvelden yarım kilo kıyma alıyorduk, onu da 5-10 tane yemeğe bölüyorduk. Artık onu da yapamıyoruz. Her gün her şeye artırım.
Emel Hanım
“BUNA YAŞAMAK DENİRSE…”
(Bu durum sizi üzüyor mu?) Üzmek ne demek, çok kızgınım bu konuda! Elalemin yabancıları burada çok hoş, rahat yaşıyor. (Neden bu hale geldik sizce?) Başımızdakiler sağ olsunlar… (Umudunuz var mı düzeleceğine dair?) Umudum yok. (Umudunuzu niye kaybettiniz?) Ömür kaidelerinden ötürü. Kızım öğretmen, kira vermediğimiz halde geçinemiyoruz. Bu ay elektrik, su, doğalgaz faturalarını ödemeyemedik. Bu bir gerçek! (Ne olacak, kesintiye mi gidecekler?) Tabi… Faturaları ödemek öbür maaşa kaldı. Biz bu türlü koşullarda yaşamaya çalışıyoruz. Buna yaşamak denirse…”
“SABAH VE AKŞAM PEYNİR ZEYTİN YERSEN ŞÜKREDİYORUZ, ÖĞLE YEMEĞİNİ PAS GEÇİYORUZ”
Ayşe Hanım: “Ne besini oğlum? Ekmeği bulduk da besin mı kaldı? (İsteyip de alamadığınız şeyler oluyor mu?) Çoook. Hangisini söyleyeyim? Ben yemek bulsam ‘Allah’ıma çok şükür’ derim. (Öğün atladığınız ya da porsiyon küçülttüğünüz oluyor mu?) Sabah kahvaltısını güç yapıyoruz, akşam yemeğini de sıkıntı yiyoruz, öğle hiç yemiyoruz. (Sabah kahvaltıda ne yediniz bugün?) Peynirle zeytini bulursak Allah’a şükrederiz. (Akşam yemekte ne var?) Akşama da çay, peynir, zeytin bulursak ona da şükür. Ne edeceğiz? Gidip kasaptan et mi alıp da yiyeyeceğiz? (Ne vakittir et tüketmiyorsunuz?) Eti de, kasabı da bilmiyorum oğlum… Kasabın yanına nasıl gideceksin, emekliyim ben. (Bu durum sizi üzüyor mu, endişelendiriyor mu?) Üzmez mi? İstediğimiz alamıyoruz, istediğimiz giyemiyoruz, hasta oluyoruz doktora gidemiyoruz… Mağdur durumdayız.”
Ayşe Hanım
“ÇOCUĞUNA ÇİKOLATA ALIRKEN BİLE 10 DEFA DÜŞÜNÜYORSUN”
Tayfun Arıcan: “İster istemez etkileniyorsun. Ülkedeki enflasyon ve besin fiyatlarının yol açtığı olumsuz sonuçların meşakkatini biz de yaşıyoruz. (Peki bu durum sizi üzüyor mu, düşündürüyor mu, endişelendiriyor mu? Geleceğe dair dert duyuyor musunuz?) Tabi yani. İnsanların reyonlara bakarak geçmesi, çocuğuna çikolata alırken bile düşünmesi hepimizi üzüyor. (Siz de bu tıp zorluklar yaşıyor musunuz?) Tabi ki yaşıyorsun. En azından 5-10 kez düşünüyorsun… (Eskiden, geleceğinizin bu kadar sıkıntı olacağı aklınıza gelir miydi?) Gelmezdi. Eski Türkiye’yi özledik. Bundan 20 yıl evvel, 2001 krizinde bile beşerler çuvalla besinini alırken, artık bir ekmeğin, bir simidin kaygısına düştü. Günde 3 öğün simit yese, 15 lirayı düşünüyor insan… (Neden bu hale geldik sizce?) En kıymetli sebebi, hükümetin saçma siyasetleri.”
“GEÇİNEBİLMEK İÇİN İKİ İŞTE BİRDEN ÇALIŞIYORUM”
Ahmet Beyefendi: “Cumhurbaşkanımız yönetemiyor ülkeyi. Yönetemediği için de yabancıları doldurdu ülkeye. (Geçim kahrı yaşıyor musunuz?) İki işte birlikte çalışıyorum. Hem gündüz, hem gece çalışıyorum. Gündüz dokumacılık işiyle uğraşıyorum, akşam da sürücülük yapıyorum. (Daha rahat geçinebilmek için mi?) Yani… Kendime nazaran borcum var benim de. Tek maaşla yahut taban fiyatla geçinilmez ki bu ülkede. (Günde ortalama kaç saat çalışıyorsunuz?) Sabah 9’da başlıyorum, akşam 6’da bırakıyorum; gece 11’de başlıyorum, sabah 5’te bırakıyorum. (Neredeyse bütün gününüz çalışmayla geçiyor…) O denli. Geçinemezsin ki…”
“BİRÇOK ŞEYDE ZORLANIYORUZ”
Vedat Şentürk: “Biz de bu durumu yaşıyoruz. Günümüz koşullarında ekonomik manada birçok şeyde zorlanıyoruz. Besinde olsun, akaryakıt fiyatları olsun, giysi olsun, konut eşyası olsun zorlanıyoruz…”
“BU DURUMU HAK ETTİK”
Ümit Beyefendi: “Bence bu duruma hak ederek geldik. ‘Her halk hak ettiği üzere yönetilir’ diye bir telaffuz var ya… Bence bunu hak ettik. Tabanı görmemiz gerekiyordu anlaşılabilmesi için. Bence şu an tam bu durumun içerisindeyiz. Çok da umutsuz olmamak lazım. İktisat birkaç yıllık hoş bir planlamayla toparlayabilir. Ancak bunu yapabilecek takımların da süreç içerisinde ilgili kurumlarda olması lazım. Şu an için o da mevcut değil. Bence bu duruma hak ederek geldik.”
“KURBAN’DAN KURBANA LAKİN ET YİYORUZ”
Orhan Tonbaş: “Biz de bu problemleri ziyadesiyle yaşıyoruz. (İsteyip de alamadığınız besin eserleri oluyor mu?) Çook… (Mesela en son neyi isteyip de alamadınız?) Hangi birini söyleyeyim ki…. Örneğin et. (Ne kadardır kırmızı et tüketmiyorsunuz?) Kurban’dan Kurban’a… (Geldiğiniz bu durum sizi üzüyor mu, düşündürüyor mu, endişelendiriyor mu?) Katiyetle. (Umudunuz var mı düzeleceğine dair?) Umudumuz kesinlikle var. Umudumuz olsama aslında yaşayamayız.”
“HÜKÜMET NE YAPTIĞINI KENDİSİ DE BİLMİYOR”
Emin Büyükkol: “Biz de bu sıkıntıları yaşıyoruz. Emekli insanız… (Her istediğinizi rahatça alabiliyor musunuz?) Nasıl alacaksın? Neyle alacaksın? Aldığımız maaş anında bitiveriyor. (Yakın vakitte isteyip de alamadığınız bir şey oldu mu? Çook. İsteyip de alamadığımız çok şey var. Alamıyoruz… (Bu durum sizi üzüyor mu, rahatsız ediyor mu?) Herhalde rahatsız ediyor. (Neden bu hale geldik sizce?) Nedeni çok ortada. Görüyorsunuz, hükümet ne yaptığını kendisi bile bilmiyor. Ne diyor? ‘Onlar vazifeye layık değildi, ben misyona getirdim’ diyor.”
“ÜLKENİN EN BÜYÜK SORUNU ENFLASYON”
Yılmaz Kaçmaz: “Orta ve alt gelir kümesi fiyatların çok yüksek olmasından ötürü besine ulaşmakta badire yaşıyor. Bunun en büyük sebebi enflasyon. Ülkenin en büyük sorunu enflasyon. Hemen enflasyona karşı tedbir alınması gerekiyor. (Sizce şu an bu hususta gerekli adımlar atılıyor mu?) Çok büyük bir adımın atıldığını düşünmüyorum. Zati her şey ortada.”
Yılmaz Kaçmaz
“KAHVALTI SOFRALARIMIZ VAN KAHVALTISI GİBİ”
Önder Elçin: “Her yerde bolluk rahmet var. Bir sürü eser çöpe gidiyor. İsraf o biçim. (Toplumun tamamı bu halde mi yaşıyor sizce?) Büyük kesiti bu halde yaşıyor. Hayır yapacak insan bulamıyoruz. (Muhtarlığa gidip sorduğunuzda, ‘yoksul kişi yok’ mu diyorlar?) ‘Yok’ demiyorlar, var lakin gerçek gereksinim sahibi olup olmadığı konusunda kaygılarımız var. ‘İstediği eserlere erişememe…’ Gidin bakın bakkallara, marketlere her eser var. Almak ya da alamamak burada kıymetli. Ortama bakıyoruz, sokaklara bakıyoruz, her taraf restoran dolu ve restoranların içi de tıklım tıklım. Bu toplumun tamamını yansıtıyor mu? Tabi ki yansıtmıyor. Fakat geçmişe baktığımızda biz artık tüketim toplumu olmuşuz. Evvelden bu kadar eseri bulamıyorduk. Artık kahvaltı sofralarımız Van kahvaltısı üzere, 101 çeşit kahvaltılık var.”