Dünya edebiyatının dâhilerinden sayılan Johann Wolfgang von Goethe’nin yayımlandığında derin yankılara neden olan eseri Genç Werther’in Acıları, dramatik satırlarla dolu önemli bir edebi metindir. Duygu coşkunluğunu ustalıkla kaleminin ucuna getiren Goethe, devrin gençleri arasında adeta fırtına estirmiştir.
Genç Werther’in Acıları eseriyle evrenselliği yakalayan yazar, çoşkunluk akımı denilen yeni bir çağı da başlatan isim oldu. Oyunlarında ve diğer eserlerinde mistik ögeleri bolca kullananan Goethe, diğer sosyal bilimlerden de faydalanarak hepsini bir arada yoğurmuştur.
Genç Werther’in Acıları, büyük edebiyatçının kaleme aldığı ilk romanıdır.
Yazar kitabını şöyle anlatır:
“Zavallı Werther’in hikâyesi hakkında bulabildiğim her şeyi itinayla bir araya getirdim ve işte önünüze koyuyorum ve biliyorum bunun için bana teşekkür edeceksiniz.”
Kitapla gelen intiharlar
Goethe’nin hayatından esinlenerek yazdığı kitap, 1774 yılında yazıldı. Goethe, Genç Werther’in Acıları’nı yazarken 25 yaşındaydı.
Kitap yayımlandığında Almanya’da intihar vakalarında gözle görülür artışın olması, romanın öneminden ileri gelmektedir. Büyük Fransız komutan Napolyon Bonapart ‘ın en az sekiz defa Genç Werther’in Acıları’nı okuduğunu belirtmiş olalım.
Almanya’nın sokaklarını, caddelerini renkli kıyafetler giyen duygu yüklü gençlerle dolup taşmıştır. Goethe’nin psikolojik, sosyolojik, kültürel, sosyal ve siyasal ögelerle harmanladığı eseri, olumsüz klasikler arasında yerini almıştır.
“Daha fazla ışık”
Yazar, Frankfurt’da 1749′da soylu bir ailede dünyaya geldi. Eğitimli anne babası sayesinde küçük yaşta okumaya başladı. Latince, Fransızca ve Yunanca dillerini öğrendi. Goethe denilince okurların aklına “Faust” kitabı gelmesi, yazarın adıyla özdeşleşmiştir. Şeytanla anlaşma sağlayan bireyin, Tanrı ve Şeytan arasında sınamaya tabi tutulan sarsıcı eser.
Son zamanlarda hasta olmasına rağmen yılmadan, usanmadan yazmayı sürdürdü. Tarihler 22 Mart 1832’i gösterdiğinde kalp krizi sonucu hayatını kaybeden Goethe’nin dudaklarından dökülen son sözler ise “Daha fazla ışık” olmuştur.
“Werther salgını”
Kitap, genç hukuk öğrencisi Werther’in, nişanlı olan güzel kadın Lotte’ye duyduğu tarifsiz aşkı konu ediniyor. Lotte’ye kopmaz bağlarla bağlı olan Werther, güzel kadınla dostluk kurmuştur ve mümkün olduğunca kendisiyle vakit geçirmektedir. O dönem en çok konuşulan konu olan roman, Almanya edebiyatı için mihenk taşı olmuştur.
Dünya edebiyatı için de önemli bir yere sahip olan eser, Goethe’nin usta kaleminin ölümsüz eseridir. Almanya’da “Werther salgını” olarak başlayan akım, özellikle gençler arasında büyük buhranlara sebep olmuş, bulaşıcı hastalık gibi intiharlar baş göstermiştir.
Mektuplaşmalar…
Werther’in arkadaşı olan Schiller ile mektuplaşmaları edebiyatta mektup türünün önemli ayağını oluşturur. Sevdiği kadının nişanlı olması, Werther’in her geçen gün artan acıları, ıstırapları kendisini içinden çıkılmaz buhranlara sevk eder.
Yazarın etik değerler çerçevesinde yazdığı roman, aşkın ve sevginin ahlak boyutunu da sayfalarında yer verir. Önemli aşk romanlarından sayılan Genç Werther’in Acıları, ünlü Fransız aydınlanmacı yazar J.J.Rousseau’nun “Julie” adlı eserinden esinlenerek yazılması da kitabın bir diğer özelliği.
Psikolojik roman türünde olan kitap, içinde barındırdığı duygu yüklü mesajlarla okurların beğendiği klasiklerin başında gelmektedir.
Lotte ve Werther arasındaki duygusal ilişki aynı zamanda sınıf çatışmasının fotoğrafıdır. Lotte’nin aristokrat bir aileye mensup olması yasak aşkı iyice imkânsızlaştırmıştır.
Güzel Lotte’nin nişanlısı Albert ile arkadaş olan Werther’in kabarık duyguları onu intihara kadar sürükleyecektir. Lotte, mensubu olduğu sınıf ve aile gereği nişanlısıyla evlenmek zorunda kalır.
“Elveda…”
En iyi aşk romanları arasında gösterilen Genç Werther’in Acıları, Goethe’ye önemli ivme kazandırmıştır. Werther’in yaşadığı psikolojik sorunlara ve karşılıksız aşka daha fazla dayanamayarak arkadaşı Schiller’e son bir mektup yazmadan önce ölümü çoktan kafasına koymuştur.
Genç Werther, silahını temizler namluyu acılarla dolu göğsüne dayar. Tereddütsüz bir şekilde tetiğe basar.
Kanlar içinde yere yığılır.
Uşağı mektubu postaya verip gelene kadar ölmüştü acılı Werther.
Geriye son mektubunun son satırlarında oluşan “Elveda Lotte elveda” sözleri kalır.