Çin güvenlik güçleri, siyasi özgürlükler ve COVID-19 karantinalarına son verilmesi talebiyle ülke genelinde alevlenen protestoları bastırmaya çalışıyor. Protestolar bilhassa Çin’in Sincan Özerk Bölgesi’nin başşehri Urumçi’de bir apartmanda meydana gelen yangında 10 kişini can vermesini izliyor. Yangının çıktığı apartmanda yaşayanların karantina nedeniyle meskenlerini terk edemediği, itfaiye gruplarının de metal bariyer ve pürüzlerle çevrili apartman kompleksine giremediği için yangına vaktinde müdahale edemediğine ait savlar reaksiyonları arttırmıştı. Protestolarda kısa müddet evvel üçüncü iktidar periyodunu başlatan Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in istifasını talep eden sloganlar da atılmıştı.
O SEMBOLÜN ANLAMI
Çin’deki isyanın sembolü olarak boş beyaz “A4” kâğıdı olarak öne çıkıyor. Sansür ve baskıya reaksiyon gösteren gençler, yansılarını boş A4 kâğıdıyla gösteriyor. İngiliz Guardian gazetesi, boş A4 kâğıdının şovlardaki manasını mercek altına aldı. Gazete, boş beyaz kâğıtların tabir özgürlüğü ve yaygın sansürün reddedilmesine bir selam niteliğinde olduğunu yazdı.
OKUL KANTİNİNDE BAŞLADI
Bu protesto usulü birinci defa Pekin’deki seçkin Tsinghua Üniversitesi’ndeki bir öğrencinin yerleşke kantininin yakınında tek bir beyaz kâğıt tutmasıyla başladı. Evvel işçi tarafından uzaklaştırıldığı bildirilse de, raporlara nazaran protestosuna devam etti. Kısa müddet sonra da onlarca ve akabinde yüzlerce kişi bu protestoya beyaz A4 kâğıtlarla katıldı. Pekin’deki Liangma Nehri’ndeki genç bir protestocu, “Beyaz kâğıt, söylemek istediğimiz ancak söyleyemediğimiz her şeyi temsil ediyor” dedi. Pekin’deki Liangmaqiao’da çekildiği sav edilen bir görüntüde, bir bayan devlet medyasının Urumçi’deki ‘insan yapımı’ trajediyi haber yapmasını eleştirerek, “Hepsi palavra, hepsi sessizlik. Boş kâğıt ‘anma hareketi’ni başlattık. Kâğıt üzerinde bir şey söylüyor muyuz? Hayır. Tüm suçlamalar kalbimizde. Tüm kanılar kalbimizde” dedi.
Perşembe yaşanan bu yangın faciası, ülkenin birçok kentinde protestolara neden oldu. Toplumsal medyada da yetkililer mitinglerin izlerini silmek için uğraş veriliyor. Başşehir Pekin ve Şanghay’da protestocuların bir ortaya geldiği “Liangma Nehri” ve “Urumçi Caddesi” üzere yer isimlerinin sansürlendiği kaydedildi. Twitter ve Çin’in toplumsal medya platformu Weibo’da da, hareket imgelerinin kaldırıldığı aktarıldı.
ŞANGHAY HUZURSUZ
Ülkede 1989’daki demokrasi yanlısı mitinglerin bastırılmasından bu yana görülmemiş bir protesto dalgasıyla beşerler evvelki gün sokaklara dökülmüştü. Şanghay’da kalabalığın toplanmasını engellemek için kent merkezine bariyerler yerleştirildi. Evvelki akşam göstericiler ile polisin karşı karşıya geldiği, bir otobüs dolusu insanın gözaltına alındığı belirtildi.
‘ÖZGÜRLÜK İSTİYORUZ’
COVID-19 siyasetine karşı hareketler, başşehir Pekin’e de sıçradı. Irmak kenarında mum yakan ve çiçek bırakan kalabalık, ellerinde sansüre karşı bir protesto sembolü olan boş kağıtları kaldırarak, “Özgürlük istiyoruz” sloganı attı.
‘SIFIR VAKA’ SİYASETİ NEDİR
COVID-19 olaylarını ortaya çıktığı yerde bastırmayı ve bulaşma zincirini kesmeyi hedefleyen bu usul karantina, seyahat kısıtlamaları, toplu testler, imalat ve hizmet dalındaki işletmelerin faaliyetlerinin kısıtlanması üzere katı ve geniş ölçekli önlemleri gerektiriyor. Önlemler, ekonomik maliyeti açısından da tartışmalara yol açıyor.
BBC MUHABİRİNE DARP VE KISA PERİYODİK GÖZALTI
İngiliz yayın kuruluşu BBC, olayları takip eden Edward Lawrence isimli muhabirlerinin güvenlik güçleri tarafından darp edilip, tekmelendiğini ve gözaltına alındığını duyurdu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, BBC muhabirinin kendisini ‘gazeteci olarak tanıtmadığını’ ileri sürdü. Muhabirin olaydan birkaç saat sonra özgür bırakıldığı açıklandı.